Geef om de Boa taal in Congo levend te houden!
Het is bijna onvoorstelbaar dat er grote aantallen mensen zijn die hun eigen taal niet kunnen lezen of schrijven. Het belemmert hen in hun ontwikkeling. Het niet hebben van een alfabet bedreigt hun culturele identiteit en hun gevoel van eigenwaarde.
Drie jaar geleden startte het Leids Universiteits Fonds met succes een crowdfunding project om de Boa taal in Congo (Kinshasa) een toekomst te geven.
Inmiddels heeft de Boa bevolking een alfabet van hun taal, een spellingsgids en een woordenboek Boa-Frans. Er is een lesmethode “Boa lezen” ontwikkeld, met een handleiding voor docenten en een werkboek voor deelnemers. Boa schrijvers maken boekjes met de volksverhalen die tot nu toe alleen mondeling overgeleverd werden. Ze vertalen ook boeken waar de Boa bevolking om vraagt, zoals een voorlichtingsboek over aids en delen van de Bijbel. Aan de Leidse Universiteit is de eerste Research Master thesis over het Boa een feit. Deze resultaten dragen bij aan het behoud van de Boa taal en de culturele identiteit van de de Boa’s.
Als er geen waarde toegevoegd wordt, raakt ook een grotere taal als het Boa alsnog bedreigd. Dit nieuwe project ondersteunt Boa schrijvers en alfabetiseringsteams om waarde te creëren. Met training in Congo en on-the-job coaching, met publicaties van woordenboeken en met de opleiding van een taalkundige uit de Boa gemeenschap zelf. Het Leiden University Centre for Linguistics draagt hieraan bij.
‘Ik werk nu sinds 2018 met het Boa team. Dit doe ik samen met Dominique Banotanea, een Congolese taalkundige. Ik ben onder de indruk van de interesse en de motivatie vanuit de Boa gemeenschap en zeker niet minder van de toewijding van de Boa teams. Er is momentum gecreëerd, dat moeten we vasthouden. Dit nieuwe project gaat de Boa’s meer self-supporting maken.’ Gerrit de Wit
Als donateur geef je een kwart miljoen Boa's in Congo de mogelijkheid om, na de eerste historische stap, de volgende essentiële stap te zetten in hun ontwikkeling. Zo steun je met jouw bijdrage taalkundig onderzoek vanuit de Universiteit Leiden dat direct relevant is voor de sprekers van de Boa taal en studenten taalkunde. Dankzij jouw steun, houd je de Boa taal in Congo levend!
Dankjewel = Modo in Boa
Bedankt voor jouw hulp.
Dankzij jouw steun, houd je de Boa taal in Congo levend!
Graag delen we het volgende filmpje. Hier zie en hoor je Madelaine Moloka die een verhaal voorleest. Het gaat over bezorgdheid dat het regenwoud verdwijnt. Het verhaal is geschreven door Philémon Telemitaba, iemand die zijn gemeenschap oproept om hun leefomgeving te bewaren.
Hieronder kunt u meelezen met Moloka, zie het groene kader:
In de jaren 90 heb ik samen met mijn vrouw drie jaar in Congo gewoond voor taal- en dialectonderzoek. Tot 2015 had ik, naast een baan in de ICT, gemiddeld een dag per week voor de ontwikkeling van de taal van de Lika bevolking, ook in het regenwoud van de Congo. Jarenlang woonde ik ongeveer één maand per jaar in een Lika dorp. Ze hadden zelfs een huisje voor me gebouwd.
In 2017 kreeg ik van een Congolese organisatie het verzoek mee te denken over een Boa project. Dat hebben we samen met het LUCL opgezet. Inmiddels zijn de eerste resultaten bereikt. Er is allerlei positieve spin-off ontstaan, wat bijzonder fijn is. Ik blijf me echter met het Congolese team concentreren op de ontwikkeling van de Boa taal, de training en coaching van Boa taalkundigen en schrijvers en leden van het alfabetiseringsteam. Zonder goede follow-up laat je teveel waarde liggen.
Een Congolese professor, dr. André Motingea Mangulu, is pro deo adviseur. Zelf besteed ik onbetaald één dag per week als gastonderzoeker aan dit project. Daarnaast ben ik zelfstandig, met opdrachten voor taalkundig werk en voor consultancy of projectleiding in de ICT.
Het Boa project heeft drie stakeholders:
- de Boa gemeenschap
- CITBA, een lokale Congolese organisatie
- het Leiden University Centre for Linguistics
‘Samenwerken op basis van wederzijds respect is verrijkend en geeft mij zo veel voldoening’
Lees wat Gerrit eerder in Congo bereikt heeft.
Taalonderzoek met meerwaarde voor de hele taalgemeenschap
Het team bestaat uit een Congolese taalkundige, een Boa taalkundige in opleiding, meerdere Boa teams en dr. Gerrit de Wit (LUCL). Het project beoogt het Boa, als we niets doen alsnog een bedreigde taal, te versterken. De resultaten van het project bereiken uiteindelijk 250.000 mensen.
De belangrijkste doelstellingen tot eind 2025 zijn:
- Schrijverstraining – doel is dat de teams in drie taalvarianten in het Boa cluster (Leboale, Yewu en Bati) het schrijven zo goed beheersen dat zij vrijwel foutloos schrijven, met gebruik en behoud van de stijlkenmerken van hun eigen taal.
- Nieuwe leesboeken – geprint en gepubliceerd als app. Leesboeken dragen bij aan het behoud van het culturele erfgoed, dat tot nu toe grotendeels mondeling overgeleverd wordt. Een doel is om ook leesboeken te krijgen over actuele thema’s. Hiermee ontstaat er ook voor Boa lezers een breder aanbod.
- Opleiding van Congolese taalkundigen. Er is een kwalitatief goede en Franstalige opleiding in Kameroen. Dominique Banotanea en Dieudonné Tazanaba, een Boa taalkundige in opleiding, gaan daar twee maanden per jaar naar toe, in 2024, 2025 en 2026. In de tussentijd passen zij in Congo toe wat zij geleerd hebben.
- Ontwikkeling van materiaal om de positie van vrouwen te verbeteren. We gaan dit ook meenemen in de actuele thema’s van de leesboekjes.
- Beschikbaarheid van een woordenboek in elk van de taalvarianten in het Boa cluster: naast Leboale en Yewu, ook in het Gbe, Nganzolo, Kiba, Kango, Bati en Benge.
- Onderzoek naar de Boa taal in al zijn variatie en presentatie of publicatie daarvan t.b.v. kennis en onderzoek van taal.
